starostwo powiatowe w sochaczewie

Stanisław Lem – patron roku 2021

Doceniając kunszt literacki, najwybitniejszego przedstawiciela polskiej fantastyki i jednego z najpoczytniejszych pisarzy science-fiction na świecie, Sejm RP ogłosił rok 2021 Rokiem Stanisława Lema.

13 września 2021 roku przypada 100 rocznica urodzin Stanisława Lema.

Stanisław Lem - czołowy przedstawiciel polskiej fantastyki naukowej, filozof, futurolog i eseista. Urodził się we Lwowie we wrześniu 1921 roku w rodzinie zamożnego lekarza.

Sam również studiował na Lwowskim Uniwersytecie Medycznym.

Po zajęciu w 1942 roku Lwowa przez wojska niemieckie, pracował jako pomocnik mechanika i spawacz w niemieckiej firmie.

Rok 1946 był przełomowym w życiu Lema. W ramach repatriacji po wkroczeniu armii rosyjskiej, wraz z całą rodziną wyjechał do Krakowa, gdzie kontynuował studia na wydziale medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, zadebiutował nowelą „Człowiek z Marsa”, która drukowana była w odcinkach w „Nowym Świecie” oraz rozpoczął współpracę z „Tygodnikiem Powszechnym”, gdzie publikował wiersze i opowiadania.

Kolejne lata zaowocowały licznymi powieściami, które doceniano przyznając autorowi nagrody w dziedzinie kultury i literatury:

• "Człowiek z Marsa" (powieść s-f) drukowany w odcinkach w czasopiśmie "Nowy Świat Przygód";
• "Astronauci";
• "Jacht »Paradise«. Sztuka w czterech aktach" (współautor: Roman Hussarski);
• "Sezam i inne opowiadania" (zawiera pierwsze odcinki przygód Ijona Tichego);
• "Obłok Magellana", (wcześniej powieść była drukowana w odcinkach w "Przekroju");
• "Czas nieutracony";
• "Dzienniki gwiazdowe";
• "Dialogi" (eseje);
• "Eden";
• "Śledztwo";
• "Inwazja z Aldebarana";
• "Powrót z gwiazd";
• "Solaris";
• "Pamiętnik znaleziony w wannie";
• "Księga robotów" (opowiadania);
• "Wejście na orbitę" (eseje);
• "Noc księżycowa" (opowiadania i scenariusze telewizyjne);
• "Niezwyciężony i inne opowiadania";
• "Bajki robotów";
• "Summa technologiae" (eseje);
• "Polowanie" (opowiadania);
• "Cyberiada" (opowiadania);
• "Wysoki Zamek";
• "Głos Pana";
• "Opowieści o pilocie Pirxie";
• "Filozofia przypadku" (eseje);
• "Fantastyka i futurologia" (eseje);
• "Doskonała próżnia" (apokryfy);
• "Bezsenność" (opowiadania);
• "Wielkość urojona" (apokryfy);
• "Rozprawy i szkice" (eseje);
• "Szpital Przemienienia";
• "Katar";
• "Maska" (opowiadania i scenariusze telewizyjne);
• "Powtórka" (opowiadania i scenariusze radiowe);
• "Golem XIV" (opowiadania);
• "Wizja lokalna";
• "Prowokacja" (apokryfy);
• "Człowiek z Marsa";
• "Biblioteka XXI wieku" (apokryfy);
• "Pokój na Ziemi";
• "Fiasko";
• "Pożytek ze smoka" (opowiadania);
• "Lube czasy" (felietony);
• "Sex Wars" (felietony);
• "Tajemnica chińskiego pokoju" (felietony);
• "Dziury w całym" (felietony);
• "Bomba megabitowa" (felietony);
• "Okamgnienie" (felietony);
• "Przekładaniec" (scenariusze);
• "Dyktanda czyli...";
• "Listy albo opór materii" (wybór listów);
• "Dylematy" (felietony);
• "Lata czterdzieste. Dyktanda" (debiutanckie opowiadania z lat 40. oraz "Dyktanda");
• "Rasa drapieżców. Teksty ostatnie" (felietony z "Tygodnika Powszechnego" 2005 i 2006 w wyborze Tomasza Fiałkowskiego);
• "Sknocony kryminał" (kryminał i dramat z notatek autora);

Stanisław Lem posiadał kilka doktoratów honoris causa (m.in. Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu w Bielefeld). W roku 1973 pisarzowi przyznano honorowe członkostwo amerykańskiego stowarzyszenia Science Fiction Writers of America, lecz z powodu perturbacji proceduralnych odrzucił on oferowane w 1975 roku członkostwo zwyczajne.

Świat przedstawiony w utworach Lema różni się od rzeczywistości znanej z typowej fantastyki naukowej przede wszystkim tym, że z reguły autor nie daje do zrozumienia, iż przedstawia rzeczy niezwykłe. Wręcz przeciwnie – wiele elementów Lemowej rzeczywistości zostało skonstruowanych tak, aby sprawiać wrażenie przyszłej normalności i codzienności.

Nazwiskiem naszego autora nazwano również planetoidę 3836 Lem.

Stanisław Lem zmarł 27 marca 2006 roku w Krakowie.

W kolejnych wpisach przybliżymy sylwetki innych patronów roku 2021.